"Dit boek werd begonnen toen het gevaar van een ongehoorde ramp reeds boven de mensheid hing; toen een generatie, die nauwelijks begon te herstellen van de schokken van de Tweede Wereldoorlog, met ontzetting inzag dat er aan de horizon reeds een vreemde nevel opkwam en zich verdichtte — een voorteken van een nog dreigender catastrofe, van een oorlog nog verwoestender."

Daniil Andrejev, "De Roos van de Wereld", [I.1.1]

Deze regels werden geschreven door Daniil Andrejev in een stalinistische gevangenis, in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Nu leven we in de 21e eeuw. Maar kunnen we echt zeggen dat er sindsdien iets wezenlijks is veranderd? We vrezen nog steeds oorlogen en rampen. Is dat niet zo?

Hier is wat Daniil Andrejev vervolgens schrijft.

"Deze vragen beperken zich niet tot de problemen van oorlog en staatsinrichting. Toch kan niets mijn overtuiging aan het wankelen brengen dat de grootste gevaren die de mensheid nu en nog eeuwenlang zullen bedreigen, een grote zelfvernietigende oorlog en een absolute wereldwijde tirannie zijn. Misschien zal de mensheid in onze tijd een derde wereldoorlog overwinnen of er tenminste in overleven, zoals zij de eerste en de tweede heeft overleefd. Misschien zal zij ook een tirannie doorstaan die nog omvangrijker en meedogenlozer is dan die welke wij hebben doorstaan. Het kan ook gebeuren dat er over honderd of tweehonderd jaar nieuwe gevaren voor de volken ontstaan, niet minder noodlottig dan tirannie en grote oorlog, maar van een andere aard. Het is mogelijk. Het is waarschijnlijk. Maar geen enkele inspanning van het verstand, geen enkele verbeelding of intuïtie kan gevaren van de toekomst bedenken die niet, op de een of andere manier, verbonden zouden zijn met deze twee fundamentele: het gevaar van de fysieke vernietiging van de mensheid door oorlog en het gevaar van haar geestelijke ondergang door een absolute wereldwijde tirannie."

Daniil Andrejev, "De Roos van de Wereld", [I.1.10]

Is er een manier om aan deze gevaren te ontsnappen, al is het maar tijdelijk? Ja, die is er. Maar daarvoor moeten we ophouden blind te vertrouwen op de massamedia (of beter gezegd: massa-desinformatie) en leren vooral zelf te denken. We moeten ook de volledige verantwoordelijkheid nemen voor ons wereldbeeld en voor ons leven.

"Dit boek is allereerst gericht tegen deze twee kwaden. Tegen de twee fundamentele, oorspronkelijke kwaden. Het is tegen hen gericht — niet als een pamflet, niet als ontmaskerende satire, niet als een preek. De scherpste satire en de vurigste preek zijn onvruchtbaar wanneer zij slechts het kwaad geselen en aantonen dat het goede goed is en het kwade kwaad. Zij zijn onvruchtbaar wanneer zij niet gegrond zijn in de kennis van dat wereldbeeld, die universele leer en dat werkzame programma die, zich verspreidend van verstand tot verstand en van wil tot wil, de mensheid zouden kunnen afwenden van deze twee fundamentele gevaren.

Mijn levensopdracht is mijn ervaring met anderen te delen, het beeld te ontsluieren van historische en metahistorische perspectieven, de vertakkende keten van dilemma’s die voor ons staan of onvermijdelijk zullen ontstaan, het panorama van veelsoortige werelden die nauw met ons verbonden zijn in goed en kwaad — dat is de taak van mijn leven.

Ik heb getracht, en tracht nog steeds, die te vervullen in de vormen van het woordkunst, in proza en poëzie, maar de aard van die kunst liet mij niet toe de gehele conceptie met de vereiste volledigheid te onthullen, haar uitputtend, helder en toegankelijk uiteen te zetten. Deze conceptie juist zo ontvouwen, duidelijk maken hoe daarin — ofschoon sprekend over het bovennatuurlijke — toch een sleutel ligt zowel tot de processen van de geschiedenis als tot het lot van ieder van ons, dát is de taak van dit boek. Een boek dat, als de Heer het voor ondergang behoedt, bestemd is om, als één van de vele stenen, te worden ingevoegd in het fundament van de Roos van de Wereld, in de grondslag van de al-menselijke Broederschap."

Daniil Andrejev, "De Roos van de Wereld", [I.1.11]

Vindt u niet dat de waarschuwingen die Daniil Andrejev al in de vorige eeuw gaf, uitgekomen zijn — en blijven uitkomen? Oorlogen en dictaturen zijn nergens heen gegaan. Sterker nog, de dictatuur heeft het land overspoeld waar De Roos van de Wereld werd geschreven — een uniek wereldbeschouwelijk boek van de twintigste en, tot nu toe, ook de eenentwintigste eeuw.

En wie draagt hiervoor de schuld? Politieke leiders, partijen, organisaties en hele staatsstructuren? Ja, zij zijn ook schuldig. Maar de grootste schuld ligt bij ons. Omdat wij de kennis die in het boek van Daniil Andrejev is uiteengezet niet gebruiken. En omdat wij kromme agenda’s en narratieven toestaan ons, onze gedachten en onze daden te sturen. Vandaar de kromme gevolgen, waaronder tirannieën, oorlogen en de dood.